1 mei, de dag van de verwardheid

Wereldwijd wordt 1 mei gevierd als Dag van de Arbeid en in veel landen is het zelfs een nationale vrije dag. In Nederland weet het gros van de mensen niet waar 1 mei voor staat. Vraag het aan een willekeurig iemand op straat en grote kans dat er gestameld wordt dat het vast heeft te maken met dat alle vogeltjes dan een ei leggen. Zelfs de meeste leden van de Partij van de Arbeid kennen de oorsprong niet, wedden?

Nou, een kleine opfrisser dan. 1 Mei is ooit bedacht in, jawel, de Verenigde Staten van Amerika. Vakbonden riepen er de Dag van de Arbeid uit in 1890 om te strijden voor een 8-urige werkdag. Daar zijn ze daar goed in, het plakken van een etiketje op een dag om er een commercieel succes van te maken, of het nu Santa Claus, Mothers Day of de Dag van de Arbeid is. In de eeuw daarna evolueerde 1 mei naar een dag om aandacht te vragen voor werknemersrechten en wordt er nu meer de nadruk gelegd op internationale verbondenheid en solidariteit. Het lijkt erop dat we in deze tijd van sociaal verzekeringsstelsel, ARBOvoorschriften en CAO’s moeite hebben om 1 mei een eenduidige of in ieder geval duidelijke betekenis te geven.

Wie had in 1890 dan ook gedacht dat er in 2021 een rechtse regering in Nederland zou zijn die miljarden betaalt om werknemers in dienst te houden? Toch is dat in deze Coronatijden het geval met de NOWregeling, die het doel heeft zoveel mogelijk banen te behouden. Natuurlijk heeft dat dan weer het doel om de economie niet te laten indonderen. Maar geeft die nieuwe insteek op arbeid en banen dan een nieuwe kleur aan de Dag van de Arbeid? Rood lijkt me de kleur niet meer, nu zelfs liberale partijen redden van banen bijna als hoofddoel hebben. Het recht op goed werk lijkt gemeengoed te zijn bij alle politieke stromingen. Ook de Nederlandse kiezer ziet arbeid niet als Unique-Selling-Point, getuige de magere uitslag voor klassiek linkse partijen.

De Dag van de Arbeid is al met al ver weg bij de strijd voor een 8-urige werkdag. Miljoenen ZPP’ers in Nederland werken juist zoveel als ze maar kunnen en voor miljoenen anderen is een werkweek van 24 uur doodnormaal. Vakbonden knokken al lang niet meer op havenkades voor basisrechten, maar vergaderen en onderhandelen aan gelakte tafels voor minder emailverkeer en minder schermtijd per dag. Ook belangrijk natuurlijk, maar we wonen dus op een geheel andere planeet dan die van 1890. ‘Arbeid’ in de naam Partij van de Arbeid dekt al lang niet meer waar de PvdA voor staat, en sterker nog, het archaïsche woord ‘Arbeid’ geeft niet echt het gevoel van woke and hip and happening. Dus wat moeten we nog met de Dag van de Arbeid? Vieren als een herinnering aan historie, zoals 4 en 5 mei? Heeft 1 mei zijn doel gehad?

Misschien wordt het tijd dat er in de Verenigde Staten weer iets wordt bedacht, en kunnen we 1 mei dan omdopen. De dag voor de Betaalbare Woning. 1 Mei, de Dag van het Klimaat. 1 Mei, de Dag van het Vertrouwen in de Overheid. 1 Mei, de Dag van Moria. Stuk voor stuk onderwerpen waar meer mensen voor op de been komen dan voor de Arbeid. Tuurlijk, sommige leden van de PvdA en vakbonden voelen zich alleen al bij deze discussie in hun ziel getroffen, en voelen hun bestaansrecht wankelen. Maar de wereld is veranderd en blijft veranderen en daarmee de woorden en begrippen die we gebruiken. Laat ik dus eens stevig stelling nemen: de Dag van de Arbeid dekt de lading niet meer, en er aan vastklampen leidt alleen tot verwardheid. Benieuwd wat je daarvan vindt. En dan toch een fijne 1 mei gewenst, met of zonder viering.

Hartelijke groet,

Eric Hercules
Voorzitter PvdA PRO Texel