Een kip met een kop

Visie op Texel in het jaar 2030

De gemeenteraadsverkiezingen komen eraan. Partijen maken lijstjes met kandidaten, wensen en meningen. Maar welke visie of vergezicht hebben we, waar willen we heen als eiland? Waar staat Texel in 2030? Zonder visie is Texel een kip zonder kop. Daarom: een mogelijk scenario voor Texel. Een scenario met een knipoog. Maar ook: geen luchtfietserij, en een visie met een torenhoge ambitie. Benieuwd naar TESO-TEBO, Deltaplan Wonen, TEKO, nieuwe STIFT, Onze Krim, Texelse Courant Media, ZAT en Texel Groen?

Welkom op Texel!

We schrijven het jaar 2030. Het gaat goed op het eiland. We zijn een hechte samenleving, kijken om naar elkaar en lossen veel met elkaar op het eiland op. Toeristen en nieuwkomers zijn welkom en dragen bij aan een gezonde economie en een prettige woonomgeving. Natuur, landschap en strand zijn nog fraaier dan tien jaar terug. En hoewel ook Texel is vergrijsd, zijn hier jongeren komen wonen. Omdat er werk is én huisvesting.

Want het Deltaplan Wonen is een succes. Er zijn meer dan 1500 huur- en koopwoningen bijgebouwd voor mensen met lagere en met middeninkomens. Dat was ook mogelijk omdat de gemeente daarvoor de grond vrij ter beschikking heeft gesteld. De koophuizen voor middeninkomens worden beheerd door Woontij en moeten worden terugverkocht aan Woontij. De prijsstijging van de woning is slechts een fractie van die op de vrije markt, maar zo kunnen wel veel meer mensen een huis kopen. Voor hetzelfde doel is de TEKO is opgericht, Texels Eigen Koopwoningen Onderneming.  Ook de TEKO verkoopt en koopt met beperkte prijsstijging zodat de prijzen niet meegaan in de gekte van de vrije markt. Door de TEKO hebben senioren hun te grote eengezinshuis kunnen verkopen en wonen nu in een van de 500 gebouwde (zorg-)appartementen in de dorpen.

Het toerisme bloeit

Er zijn geen vakantiewoningen meer bijgebouwd. En prettig: er is minder blik op het eiland en in de dorpen. TESO-TEBO (Texels Eigen Bus Onderneming) zorgt voor minder auto’s op het eiland én uitmuntend openbaar vervoer. Bezoekers laten de auto op het TESO-transferium net buiten Den Helder staan, gaan dan met elektrische shuttles direct de boot op, en worden met bagage en al bij hun huisje afgezet. Gasten die met trein of fiets komen, stappen op de gratis TEBO hop-on hop-off bussen van de veerhaven tot aan De Cocksdorp. De TexelHopper verzorgt zoals nu voor een kleine vergoeding het vervoer tussen 120 opstappunten op het hele eiland. Alle Texelaars hebben voorrang op de TESOboot en hoeven zo nooit een boot te missen. Horecapersoneel krijgt vaste contracten zodat ze zich kunnen vestigen op Texel, en horeca hoeft niet meer dicht door gebrek aan personeel. Kleinschalige Bed en Breakfast geeft een welkome aanvulling op het inkomen van Texelaars, zonder dat er overlast is in woonwijken.

STIFT is omgevormd tot Stichting Toeristisch Investeringsfonds TexelAARS.  Het fonds wordt gevoed door toeristenbelasting en de helft van het fonds gaat nu ook naar maatschappelijke en bewonersdoeleinden. Zo worden de ‘lasten’ van het toerisme ook de lusten voor de bewoners. Alle verenigingen en zorginstelling worden ondersteund en er wordt door Stift geïnvesteerd in woonwijken en straten. De andere helft van de investeringen zijn gericht op een ander soort gasten. Want natuurlijk is er nog strand- en natuurtoerisme, maar Texel is ook een opleidings- en congreseiland geworden. Onze Krim is daar leidend in. Daar richt men zich vooral op hei-sessies en congressen van bedrijven, en het jaarlijkse landelijk congres van PvdA Pro Nederland. Door een beperkter gebruik van slaapplaatsen is er op het eiland helaas maar ruimte voor een kwart van alle PvdA leden. Texelse Courant Media heeft zich verder ontwikkeld als lokaal informatie- en kennisbedrijf, én coördineert bedrijfsuitjes, evenementen en symposia. Het werkt samen met de Texelse Musea en de opleidingsinstituten. De TexelAcademy voor horecapersoneel trekt inmiddels ook internationale studenten en bedient ook de sterrenrestaurants op het eiland. Uit samenwerking tussen NIOZ, Ecomare en Museum KaapSkil is de ZeeAcademie Texel (ZAT) geboren. Die is toonaangevend op Waddenkennis en Maritiem Erfgoed en trekt onderzoekers en studenten uit de hele wereld.

Foto’s: Faro/IABR

We zijn de duurzaamste gemeente van Nederland

Door een ambitieus gemeentelijk subsidieprogramma Texel Groen onder coördinatie van TexelEnergie is élke woning geïsoleerd en wordt er bij élk huis warmte en energie gewonnen. In lokale opslag van energie is Texel koploper. Door al die maatregelen heeft de Texelaar een lagere energierekening dan andere Nederlanders. Er is minder autoverkeer en fietsers krijgen voorrang op het eiland, en voetgangers in de dorpen. Afval wordt zoveel mogelijk op het eiland hergebruikt en de gemeente en ondernemers kopen zoveel mogelijk lokaal. Lokale producten staan standaard op de menukaart en horecagroothandel verkoopt alleen Texelse waar. De landbouw is nog steeds innovatief, een mooie mix tussen biologisch en circulair. Wateropvang voor droge zomers is geregeld in een ondergronds meer in Waalenburg. Er zijn minder vissersschepen, maar door lobby van Gemeente en NIOZ vissen ze weer met Pulswing, en er is nieuw goud aangeboord: echte Texelse Mosselen uit de Waddenzee.

Texel is een zelfstandige gemeente gebleven. Dat kon alleen omdat er is geïnvesteerd in personeel zodat we in samenwerking in de regio kunnen geven én krijgen. Juist door de ondersteuning van de gemeente zijn er zo snel zo veel huizen gebouwd. Ook docenten, zorgpersoneel, politie en ambtenaren zijn daardoor op het eiland komen wonen. Door de bloeiende samenwerking tussen OSG en primair onderwijs worden gezinnen met kinderen niet afgeschrikt door de eilandpositie. De programma’s van het Cultuurcentrum verrijken het onderwijs op de scholen. Ook alle Texelse musea werken eraan mee en maken bewoners trots op onze historie en de bijzondere plek waar we wonen. Het is zoals Burgemeester Uitdehaag het verwoordt bij zijn derde termijn: “Waarin een klein eiland groot kan zijn: samenwerking. Hart voor elkaar en wat voor elkaar over hebben. Niet pappen en nat houden, maar gedurfde, coöperatieve ideeën omarmen. T.E.X.E.L. staat niet voor niets voor de balans tussen Toerisme, Eilandbewoners X Ecologie en Landschap. En beste Texelaars, ik durf wel te zeggen: daarmee is dit de beste plek van de wereld om te wonen, leren, werken en te bezoeken.”

Eric Hercules

Dit artikel is geschreven op persoonlijke titel. Delen van deze visie vinden hun basis in het verkiezingsprogram van PvdA Pro Texel. Wil je reageren, stuur dan een email naar [email protected]. Nog beter: heb jij je eigen visie op Texel 2030? We horen die graag om te bespreken en om nieuwe inzichten op te doen.