Toeristische slaapplaatsen en twee olifanten

Eind september heeft de gemeenteraad het Toeristische Toekomstplan aangenomen: wat doen we met drukte, toeristen, verkeer en verstening. Het is altijd goed om te blijven nadenken over hoe we omgaan met toerisme. Dit Toeristisch Toekomstplan heeft soms een wishful marketing karakter, maar stelt ook wat strikte maatregelen voor, zoals reguleren van Logies en Ontbijt, en een stop op het verplaatsen en omzetten van slaapplaatsen. Een rem op het toerisme, dat is het algemene uitgangspunt. Maar nemen we daarvoor de juiste maatregelen? Hieronder een pleidooi om ons te richten op het beperken van het aantal overnachtingen, en om twee olifanten in de kamer aan te spreken.

Al jaren bestaat het vermoeden bij bewoners dat er veel meer bedden zijn dan de 45.000 die er zouden moeten zijn. Volgens de gemeente hebben we het aantal goed in kaart, maar veel Texelaars willen dat we ze stuk voor stuk gaan tellen. Stel dat je dat zou lukken, de grote vraag is: wat doe je met de uitkomst van die telling? Als het na telling meer dan 45.000 zijn, gaat de gemeente dan slaapplaatsen afpakken van vakantieparken en logies en ontbijt? Of nog erger, voor de mensen die zich zorgen over de drukte maken: als er uit de telling blijkt dat het er minder zijn, mogen er dan weer extra bedden bij tot 45.000 of 47.000?

Hoe doen andere gemeenten met vergelijkbare toeristisch druk dat? Misschien is Texel nog wel het meest te vergelijken met… Amsterdam. In 2019 telde Amsterdam zo’n 10 miljoen overnachtingen. Texel had naar schatting in 2019 maximaal 4,3 miljoen overnachtingen. Krijg nou wat. Het aantal overnachtingen in Amsterdam is maar iets meer dan twee keer zo groot als op ons eilandje. Los van dagtoeristen lijkt er dan zeker te spreken van toeristische druk. Je zou zeggen: zet meteen de rem erop! En hoe pakt Amsterdam het eigenlijk aan? Daar zetten ze niet in op het tellen of aanpakken van bedden, maar op: het beperken van het aantal overnachtingen. Zou dat voor een rem op het toerisme ook een goede oplossing voor Texel zijn? Een maximum aantal overnachtingen? En is dat wel uitvoerbaar?

Toeristische druk heeft een nauwe relatie met de bezettingsgraad van bedden. Als elke dag alle bedden van Texel verhuurd zouden zijn, dan liepen er elke dag minimaal 45.000 extra mensen rond. Dat is niet het geval, maar wel lijken er steeds meer dagen per jaar te zijn dat Texel ‘vol’ zit. Is dat niet beter te reguleren? Als we een maand wat minder toeristen willen, dan kunnen we moeilijk wat vakantiehuisjes of hotels tijdelijk afbreken. Maar wat we wel kunnen doen, is het aantal overnachtingen per jaar gedwongen inperken, in ieder geval bij Logies en Ontbijt. De nieuwe Huisvestingswet (2021) maakt dat mogelijk. Is dat ingewikkeld? Nee, daar is alleen een registratieplicht voor nodig. En dat kon gisteren al geregeld zijn. Over je tax met aantal verhuurde nachten, overtreding bij Logies en ontbijt? Ook dat regelt de wet: boete van maximaal 83.000 euro.

Maar hoe zit het dan met al die andere bedden in vakantieparken en hotels? Kunnen we daar ook een maximaal aantal overnachtingen afdwingen? Aangezien al die slaapplaatsen in bestemmingsplannen zijn vastgelegd, zijn er ook gebruiksbeperkingen op al die plekken mogelijk. Meer dan de moeite waard om meteen te onderzoeken. Met een rem op het aantal overnachtingen per vakantiehuisje, maakt het immers niet meer uit hoeveel bedden er staan. Zes mensen een weekend in een huisje? Dan gaan er 12 overnachtingen van het maximum totaal aan overnachtingen van de verhuurder af. Ook dat moet natuurlijk goed geregistreerd en gecontroleerd worden. Maar als we 4,3 miljoen overnachtingen te veel vinden, dan kunnen we het bijvoorbeeld beperken tot 3,5 miljoen, het niveau van een paar jaar terug.

Wat kunnen we nog meer doen om beheerst het toerisme af te remmen? Het Toeristisch Toekomstplan heeft het overal over, maar zwijgt over twee gigantische olifanten in de kamer: de TESO en De Krim. Twee prachtige, succesvolle en maatschappelijke bedrijven met een enorme impact op Texel. De TESO zet getrouw haar statuten alles en iedereen die maar wil over naar het eiland. De Krim verzorgt met 1,5 miljoen overnachtingen meer dan een derde (!) van alle overnachtingen op Texel. Die twee kolossen kunnen een leidende rol spelen in het beperken van de stroom toeristen naar Texel. Het zijn Texelse bedrijven, met aandeelhouders die van Texel houden. Die aandeelhouders hebben een grote verantwoordelijkheid voor de toekomst van Texel. En misschien zelfs meer mogelijkheden om het aantal overnachtingen in te perken, dan de gemeente. Dus een oproep aan de TESO, De Krim, en hun aandeelhouders: speel een actieve rol voor een gezonde toeristische toekomst voor Texel.

Het toerisme heeft Texel veel welvaart gebracht. Maar als we ons eiland voor alle bewoners leefbaar willen houden, moeten we zorgen dat het toerisme weer in balans komt met wonen, landschap en natuur. Daar komen toeristen voor: een mooi, levendig eiland. Maar te veel toerisme laat de balans de verkeerde kant op slaan. Onze toeristische toekomstplannen moeten daarom niet voorbijgaan aan die twee grote spelers, en zich ook richten op het beperken van het aantal overnachtingen. Want anders wordt elk Toeristisch Toekomstplan een ge-bed zonder einde 

Eric Hercules

Bronnen:

• https://data.amsterdam.nl/specials/dashboard/hoeveel-toeristen-komen-er-naar-amsterdam/e34d5760-cf08-4812-989f-3df263505156/
• https://www.texelsecourant.nl/extra/198132/toeristenbelasting-2-888-888-nachten/JEGffvh3XcDsBt__3i15Qf0DMs17C34WtZwCiNQtRAMBqf2wtcWpwiV_wymodCpvT6MvZTShnFfpaJqIO6iEfBp0DJyeTsvA9sC9uW0CGIa6OuMN8RYYE6YvrKCVAIBb
• https://www.amsterdam.nl/bestuur-en-organisatie/volg-beleid/stad-in-balans/
• Https://www.omgevingsweb.nl/nieuws/de-gevolgen-van-de-wet-toeristische-verhuur-van-woonruimten-een-bedreiging-voor-airbnb-verhuurders/
• https://www.krim.nl/de-krim-texel

Foto: Inter Visual Studio | Leon Verra